روابط خارجی ایران در زمان نادر شاه

روابط خارجی ایران در زمان نادر شاه در 58صفحه word قابل ویرایش با فرمت doc

سرفصل های اصلی:

مقدمه
روابط ایران و عثمانی
روابط ایران و هند
روابط ایران و انگلیس
روابط خارجی ایران با فرانسه
روابط ایران و هلند
فهرست منابع و مآخذ

مقدمه:

بعد از نادر شاه روابط خارجی ایران از توسعه‌ای كه در زمان او پیدا كرده بود كاسته شد و محدود به مسائل مربوط به سرحدات عثمانی و نمایندگیهای تجارتی دول اروپایی در خلیج فارس گردید.

در مدت 22 سال حكمرانی كریم خان زند (1757-1779) مردم از یك دورة ‌صلح و آرامش برخوردار شدند و توانستند خرابیهایی كه در اثر جنگهای داخلی به وجود آمده بود تا حدودی ترمیم كنند. و در این دوران دوباره پای اروپائیها به ایران باز شد زیرا قبل از آن بر اثر حمله افغانها و اغتشاشات داخلی نمایندگی‌های تجاری اروپایی در ایران تعطیل شده بود.

به طور كلی در مناسبات سیاسی خارجی كریم خان زند به دو دسته از كشورها بر می‌خوریم:

1- كشورهای همسایه مانند عثمانی و روسیه و تا حدودی هندوستان

2- كشورهای اروپایی

دستة اول كشورهایی هستند كه ارتباط آنها با دولت مركزی ایران به دلیل سوابقشان از زمان صفویه بیشتر جنبة سیاسی داشت تا تجاری و بازرگانی و در دسته دوم كشورهای هلند، انگلیس و فرانسه قرار دارند كه انگیزة اصلی ارتباط آنها با ایران كسب سود و منفعت از طریق ایجاد دفاتر بازرگانی در بنادر خلیج فارس بود، چه آنها ایران را كشوری سودآور می‌دانستند.

این كشورها با توجه به این كه می‌خواستند در روابط خود با ایران با امپراطوری وسیع و گسترده عثمانی رقابت نمایند و به نوعی موازنة قوا دست یابند تا برای گسترش روابط خود با ایران عملاً باعث تضعیف و یا محدودیت قدرت رو به گسترش عثمانی را موجب شوند.

سیاست خارجی كریم خان زند در ارتباط با دسته اول گاهی به مصالحه و گاهی به جنگ و درگیری – بجز هندوستان – انجامید. در رابطه با كشورهای اروپایی وكیل ابتدا سعی كرد با توجه به ضعف مفرط نیروی دریایی خود كمك و پشتیبانی آنها را در سركوبی میر مهنا كه سواحل و بنادر جنوبی ایران و راههای آبی خلیج فارس را ناامن كرده بود به دست بیاورد تا جایی كه حتی در رابطه با مزاحمتهای اعراب بین كعب به رهبری شیخ سلیمان تعهد كرد خسارت وارده به كشتیهای انگلیسی كمپانی هند شرقی را جبران كند ولی وقتی دورویی و ضعف پشتیبانی آنها را از طرحهای خود مشاهده كرد، دست به اقدامات دیگری زد كه به آن پرداخته می‌شود.

در عهد كریم خان هر چند روابط تجاری ایرانی بیشتر با انگلستان بود اما چون با هوشمندی خاصی می‌دید چگونه انگلستان بر تار و پود اقتصادی هندوستان مسلط شده است سعی كرد هرگز خود را اسیر سیاستهای اقتصادی و بازرگانی انگلیس نسازد.

روابط ایران و روسیه:

پس از آنكه در زمان نادرشاه افشار روسها مناطق مازندران و گیلان و دیگر نواحی شمالی ایران را تخلیه كردند به علت آشفتگی اوضاع داخلی روسیه پس از مرگ پتر كبیر تا روی كار آمدن كاترین دوم، برخورد نظامی‌شایان توجهی با ایران نداشتند و چیزی كه معلوم است این است كه در زمان زندیه هم ایرانیان با قدرت در برابر تجاوزات مرزی روسها ایستادگی می‌كردند.

در زمان كریم خان روابط ایران و روسیه بر اساس عهدنامة تجاری دوجانبه 1775 كه در زمان پتر كبیر منعقد شده بود استوار بود، از این زمان به بعد وقایع داخلی ایران موجب شد كه این كشور از دنیای خارج مجزا و روابط آن با دولت باختری قطع گردد. لیكن دولت روسیه پیوسته با ایران روابط سیاسی داشت و هر بار كه هرج و مرج و انقلابات داخلی به این دولت فرصت می‌داد بی درنگ مرزهای شمالی ایران را مورد تحدید قرار می‌داد و هر بار، قسمت كوچكی از خاك این كشور را به بهانه ای مجزا كرد. از طرف دیگر دریای خزر زمینة مساعدی برای استقرار تجارت بین دو كشور فراهم كرده بود. بندر انزلی در ایران و هشتر خان در روسیه مهم ترین مراكز تجاری ایران و روسیه از راه دریای خزر بودند، این بنادر كه در منتهی الیه راههای كاروانی ایران و هند قرار گرفته بودند و با وجود اغتشاش و هرج ومرج داخلی ایران مركز فعالیت شدیدی گرید. جنگهای داخلی ایران در حقیقت انعكاس بسیار خفیف و بی اهمیتی در فعالیت تجاری این بنادر داشت.

جهت دریافت فایل کامل تحقیق کامل روابط خارجی ایران در زمان نادر شاه لطفا آن را خریداری نمایید